Muzeum Archidiecezji Warmińskiej im. biskupa Jana Obłąka powstało z inicjatywy poprzedniego Metropolity Warmińskiego Arcybiskupa Wojciecha Ziemby i kontynuowane przez obecnego Metropolitę  Arcybiskupa Józefa Górzyńskiego. Na potrzeby muzeum zostały przeznaczone kościelne kamienice przy ul. Św. Barbary 2, 3 na Starym Mieście w Olsztynie. W tych budynkach prace rewitalizacyjne rozpoczęto w listopadzie 2016 roku. Do tej pory znajdowała się tam cześć mieszkalna, księgarnia diecezjalna, a także biuro pielgrzymkowe. Bogata historia archidiecezji warmińskiej i wraz z nią wiele cennych eksponatów i dzieł sztuki sakralnej, które do tej pory nie były eksponowane stały się inspiracją do otwarcia takiej placówki. Wartość inwestycji to ok. 10 mln złotych,
z czego  8,5 mln dopłaciła Unia Europejska.

Drodzy Siostry i Bracia,

obecny rok w naszej Ojczyźnie przeżywamy w kontekście obchodów 100-lecia odzyskania niepodległości. Pragniemy przeżyć je w duchu pogłębionej refleksji nad czasem niewoli i podejmowanymi drogami do wolności. Jedną z nich była droga duchowa.
W dotkniętych brakiem wolności Polakach coraz wyraźniej dojrzewała świadomość, że zniewolenie zewnętrzne narodu poprzedziło jego wewnętrzne zniewolenie. Dojrzewała świadomość wad narodowych i grzechów zniewalających całą narodową społeczność. Pojęto, że na drodze do wolności nie wystarczy tylko walka z zaborcą, ale musi być także walka duchowa ze swoimi słabościami połączona z duchową przemianą czyli nawrócenie.